Popularne nazwy
- Gekon Williamsa
- Williams’ Dwarf Gecko
- Electric Blue Gecko
- Turquoise Dwarf Gecko
Charakterystyka i wygląd
Gekon Williamsa to mały gatunek gekona, charakteryzujący się intensywnym ubarwieniem. Dorosłe osobniki osiągają długość około 8-10 cm, wliczając ogon. Samce mają jaskrawe, turkusowe ciało z czarnymi paskami na gardle, a także delikatne, czarne pręgi na głowie. Samice są zielono-brązowe, często bez czarnych oznaczeń na gardle. Młode osobniki przypominają wyglądem samice.
Gekony Williamsa mają specjalne przylgi na palcach, co umożliwia im poruszanie się po gładkich powierzchniach, w tym pionowo lub do góry nogami. Ich oczy są stosunkowo duże w porównaniu do wielkości ciała, co wspomaga je w polowaniu na owady. Dodatkowo, potrafią częściowo zmieniać kolor w zależności od temperatury i nastroju.
Występowanie naturalne i środowisko życia
Gekon Williamsa jest endemitem Tanzanii, występującym wyłącznie w rezerwatach leśnych Kimboza i Ruvu, a także w izolowanych populacjach w rejonach Mbagalala i Muhalama. Zajmują one bardzo ograniczony obszar, obejmujący tylko około 8 km².
Gekony te preferują nadrzewny tryb życia, głównie na drzewach gatunku Pandanus rabaiensis. Ich naturalne środowisko to wilgotne lasy tropikalne o stałej temperaturze i wysokiej wilgotności przez cały rok, co ma kluczowe znaczenie dla ich przetrwania.
Terrarium
- Minimalne wymiary terrarium: 30x30x30 cm dla jednego dorosłego osobnika
- 30x30x45 cm dla pary
- 30x30x60 cm dla haremu (1 samiec i 2-3 samice)
Terrarium powinno imitować naturalne środowisko gekona, zawierając:
- Liczne gałęzie i pnącza do wspinaczki
- Liście roślin (żywe lub sztuczne) zapewniające kryjówki
- Podłoże utrzymujące wilgoć (np. mieszanka kokosowa, torf)
- Małe pojemniki z wodą do picia i kąpieli
- Elementy dekoracyjne, takie jak kora czy kamienie
Ważne jest zapewnienie dobrej wentylacji, aby uniknąć stagnacji powietrza i rozwoju pleśni.
Temperatura
- Temperatura ogólna: 24-27°C w dzień, 20-22°C w nocy
- Punkt grzewczy: 32-34°C
Należy stworzyć gradient temperatur w terrarium, umożliwiający gekonom regulację temperatury ciała. Można to osiągnąć poprzez umieszczenie źródła ciepła (np. lampy grzewczej) na jednym końcu terrarium.
Oświetlenie
Wymagane jest oświetlenie UVB na poziomie 5%. Lampa UVB powinna być włączona przez 10-12 godzin dziennie, symulując naturalny cykl dnia i nocy. Oprócz lampy UVB, warto zapewnić również oświetlenie LED lub świetlówkę do ogólnego oświetlenia terrarium.
Wilgotność
Optymalna wilgotność powietrza powinna wynosić 70-80%. Można ją utrzymać poprzez:
- Regularne spryskiwanie terrarium wodą (2-3 razy dziennie)
- Stosowanie automatycznych systemów zraszania
- Umieszczenie w terrarium wilgotnego mchu
- Używanie nawilżacza powietrza
Ważne jest monitorowanie wilgotności za pomocą higrometru, aby uniknąć zarówno przesuszenia, jak i nadmiernej wilgoci.
Czyszczenie
Regularne czyszczenie terrarium jest konieczne dla utrzymania higieny i zdrowia gekonów. Należy:
- Codziennie usuwać odchody i resztki pokarmu
- Co tydzień czyścić i wymieniać wodę w pojemnikach
- Co miesiąc przeprowadzać gruntowne czyszczenie, w tym dezynfekcję wyposażenia
- Co 3-4 miesiące wymieniać podłoże
Podczas czyszczenia należy używać bezpiecznych dla gadów środków dezynfekujących i dokładnie płukać wszystkie elementy przed ponownym umieszczeniem w terrarium.
Żywienie i suplementacja
W naturze Gekon Williamsa żywi się owadami, nektarem, pyłkiem i owocami. W hodowli należy zapewnić im zróżnicowaną dietę, która powinna zawierać:
- Małe świerszcze (dopasowane rozmiarem do gekona)
- Karaczany (np. Blaptica dubia)
- Mszyce
- Muszki owocówki (Drosophila hydei i Drosophila melanogaster)
- Małe woskowe robaki (podawane okazjonalnie)
Owady te powinny być przed podaniem gut-loadowane, czyli karmione wysokiej jakości pokarmem, aby dostarczyć gekonom jak najwięcej wartości odżywczych. Regularna suplementacja witamin i minerałów jest konieczna, aby zapewnić prawidłowy rozwój gekonów:
- Wapń bez witaminy D3: 2-3 razy w tygodniu
- Multiwitaminy z witaminą D3: raz w tygodniu
Dodatkowo można oferować niewielkie ilości miodu lub nektaru owocowego jako uzupełnienie diety, co imituje ich naturalne pożywienie.
Choroby i problemy zdrowotne
Główne problemy zdrowotne u Gekona Williamsa mogą obejmować:
- Pasożyty wewnętrzne (np. robaki) i zewnętrzne (np. roztocza)
- Niedobory witamin i minerałów, szczególnie wapnia, co może prowadzić do metabolicznej choroby kości
- Problemy z nawodnieniem – zarówno odwodnienie, jak i obrzęk
- Infekcje bakteryjne lub grzybicze, zwłaszcza w przypadku ran lub niewłaściwych warunków hodowlanych
- Zatwardzenie lub niedrożność przewodu pokarmowego
- Problemy z linieniem (niepełne zrzucanie skóry)
W przypadku jakichkolwiek objawów chorobowych, takich jak apatia, brak apetytu, zmiany w wyglądzie skóry czy problemy z poruszaniem się, należy skonsultować się z weterynarzem specjalizującym się w gadach. Regularne kontrole są wskazane, a wczesne wykrycie i leczenie chorób jest kluczowe dla zdrowia gekonów.
Rozmnażanie
Samice gekona Williamsa składają 1-2 jaja, które są przyklejane do powierzchni w ukrytym miejscu. Inkubacja trwa 60-90 dni przy temperaturze 25-27°C. W hodowli ważne jest zapewnienie odpowiednich miejsc do znoszenia jaj, takich jak małe drewniane pudełka lub kokosowe skorupy wypełnione wilgotnym podłożem.
Samice mogą składać jaja co 4-6 tygodni w sezonie rozrodczym. Młode gekony po wylęgu mają około 2,5-3 cm długości i wymagają szczególnej opieki, w tym diety składającej się z bardzo małych owadów. Warto pamiętać, że młode osobniki są bardziej wrażliwe na błędy hodowlane, zwłaszcza w zakresie wilgotności i temperatury.
Zachowanie
Gekony Williamsa to gatunki aktywnie dzienne (diurnalne). Samce są znane z tego, że są terytorialne i wykazują różne gesty społeczne, takie jak:
- Płaskie rozciąganie ciała na boki
- Wypuszczanie kieszonki gardłowej
- Potrząsanie głową
- Machanie ogonem
Z tego powodu samce mogą być agresywne wobec siebie, dlatego nie należy trzymać więcej niż jednego samca w terrarium. Gekony te są generalnie płochliwe i preferują obserwację z ukrycia. Z czasem mogą przyzwyczaić się do obecności opiekuna, jednak nie są gekonami, które lubią być dotykane czy trzymane.
Dymorfizm płciowy
Samce gekona Williamsa mają:
- Intensywne turkusowe ubarwienie
- Czarne paski na gardle
- Widoczne pory przedodbytowe
- Bulgi hemipenialne u podstawy ogona
Samice są:
- Zielono-brązowe
- Z minimalnym lub brakiem czarnego koloru na gardle
- Bez widocznych porów przedodbytowych
- Bez bulg hemipenianych
Ciekawostki
- Gekon Williamsa jest krytycznie zagrożonym gatunkiem, głównie z powodu utraty siedlisk i nielegalnego handlu.
- Ich kolory mogą się zmieniać w zależności od nastroju i temperatury, stając się jaśniejsze lub ciemniejsze.
- Są objęte ścisłą ochroną i handel nimi jest ściśle regulowany przez konwencję CITES.
- Zostały odkryte dopiero w 1982 roku i nazwane na cześć herpetologa Stephena Williamsa.
- Pomimo małych rozmiarów, są jednymi z najdroższych gekonów w hodowli ze względu na ich rzadkość i piękne ubarwienie.
- W naturze żyją głównie na jednym gatunku drzewa (Pandanus rabaiensis), co czyni je szczególnie wrażliwymi na zmiany w środowisku.
Materiały źródłowe
- Flecks, M., Weinsheimer, F., Böhme, W., Chenga, J., Lötters, S., & Rödder, D. (2012). Watching extinction happen: the dramatic population decline of the critically endangered Tanzanian Turquoise Dwarf Gecko, Lygodactylus williamsi. Salamandra, 48(1), 12-20.
- Mattioli, F., Gili, C., & Andreone, F. (2006). Economics of captive breeding applied to the conservation of selected amphibian and reptile species from Madagascar. Natura–Società italiana di Scienze naturali e Museo civico di Storia naturale di Milano, 95(2), 67-80.
- Burgess, N. D., & Clarke, G. P. (Eds.). (2000). Coastal forests of eastern Africa. IUCN.
- Bartlett, R. D., & Bartlett, P. (2001). Day geckos. Barron’s Educational Series.
- IUCN Red List of Threatened Species: Lygodactylus williamsi. (2020). Retrieved from https://www.iucnredlist.org/species/73496272/132071745
- CITES (Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora) database. (2021). Retrieved from https://cites.org/eng/node/25
