Gekon fałdoskóry (Ptychozoon kuhli)

Popularne nazwy

Fałdoskórkon indomalajski
Gekon fałdoskóry
Gekon łopatoogonowy
Ptychozoon kuhli

Charakterystyka i wygląd

Gekon fałdoskóry (Ptychozoon kuhli) to niewielki, ale wyjątkowo interesujący gatunek gekona. Charakteryzuje się dużą, płaską i trójkątną głową z dużymi oczami o pionowej źrenicy. Oczy te są pozbawione ruchomych powiek. Na grzbiecie gekona biegną pręgi ciemniejszego koloru, a jego ubarwienie może wahać się od beżowego przez szary do ciemnobrązowego, niemal czarnego. Ciało jest silnie spłaszczone grzbietobrzusznie. Najbardziej charakterystyczną cechą są fałdy skórne, które ciągną się przez całą długość ciała, od głowy aż po czubek ogona. Na ogonie te fałdy są podzielone na segmenty. Ogon gekona potrafi zwijać się w pętle, co pomaga mu w poruszaniu się. Skóra gekona jest pokryta wyjątkowo drobną łuską, prawie niewyczuwalną na dotyk. Palce gekona posiadają przylgi i są zakończone pazurkami, a między nimi znajduje się błona, powiększająca powierzchnię nośną podczas szybowania.

Gekon fałdoskóry dorasta do około 20 cm długości (maksymalnie do 22 cm). W hodowli domowej może żyć około 10 lat. Jako zwierzę aktywne nocą, gekon ten poluje głównie na owady takie jak świerszcze, karaczany czy szarańcza. Dymorfizm płciowy staje się widoczny po około trzech miesiącach od wyklucia.

Występowanie naturalne i środowisko życia

Fałdoskórkon indomalajski zamieszkuje południowo-wschodnią Azję, obejmującą Półwysep Indyjski, Półwysep Indochiński, Półwysep Malajski i Archipelag Malajski. Jego naturalne siedlisko to głównie pierwotne, wilgotne lasy tropikalne, ale spotykany jest również w lasach gospodarczych i na plantacjach palmy oleistej. Prowadzi nocny, nadrzewny tryb życia, przebywając wysoko na pniach drzew lub w ich koronach.

Terrarium

Terrarium dla gekonów fałdoskórych powinno być przede wszystkim wysokie, co odzwierciedla ich nadrzewny tryb życia. Minimalne wymiary dla pary gekonów to 45/30/70 cm (dł./szer./wys.) lub 40/40/70 cm, jednak większe wymiary są zalecane dla lepszego samopoczucia jaszczurek. Wnętrze terrarium powinno być wyposażone w konary i gałęzie, umożliwiające przeskakiwanie, z tylną ścianką wykonaną z korka bądź kory. Ważne jest zapewnienie odpowiedniej ilości kryjówek oraz roślin takich jak Anthurium, Asplenium, Ctenanthe, Maranta, Monstera, Scindapsus, Philodendron i Spanthiphyllum, które zapewnią dodatkowe miejsca do ukrycia się i utrzymają odpowiednią wilgotność. Jako podłoże najlepsze będzie włókno kokosowe. Należy zraszać terrarium dwa razy dziennie oraz umieścić w nim miseczkę z wodą dla zapewnienia dostępu do wody dla gekonów.

Temperatura

Temperatura w terrarium dla gekonów fałdoskórych powinna wynosić 25-30°C (75-85°F) w ciągu dnia, a nocą obniżać się do 20-22°C (70-75°F). Zalecane jest stosowanie lamp grzewczych w ciągu dnia, które należy wyłączyć w nocy, aby umożliwić naturalny spadek temperatury, odzwierciedlając zmiany temperatury w ich naturalnym środowisku.

Oświetlenie

Cykl oświetleniowy powinien trwać 12 godzin i zmieniać się w zależności od pory roku: 9-10 godzin w miesiącach zimowych, 12 godzin wiosną i do 14 godzin latem. Choć UVB nie jest konieczne dla gekonów fałdoskórych, delikatne naświetlanie niską dawką promieniowania UVB może wspomóc wzrost roślinności w terrarium. Wystarczająca będzie lampa wytwarzająca 2% UVB.

Wilgotność

Wilgotność w terrarium dla gekonów fałdoskórych powinna być utrzymywana na poziomie około 75%, z możliwością wahań w zakresie 60-80%. Aby osiągnąć i utrzymać ten poziom, zalecane jest zraszanie terrarium trzy razy dziennie. Regularne zraszanie jest kluczowe dla zapewnienia odpowiedniej wilgotności, zarówno dla samych gekonów, jak i dla roślinności w terrarium.

Czyszczenie

Codzienne usuwanie odchodów, pleśni i niespożytego pokarmu jest kluczowe, podobnie jak miesięczne dokładne czyszczenie terrarium. Regularne utrzymanie czystości zapobiega problemom zdrowotnym, takim jak infekcje bakteryjne czy problemy oddechowe.

Żywienie i suplementacja

Dieta gekona fałdoskórego jest zróżnicowana i opiera się głównie na owadach i pajęczakach, co jest idealnie dopasowane do jego nadrzewnego trybu życia. Zaleca się urozmaicanie diety poprzez oferowanie różnych owadów, takich jak świerszcze, karaczany oraz plankton łąkowy, w tym koniki polne, ćmy, motyle i pająki, zbierane z czystych, niezanieczyszczonych terenów. Dodatkowo, jako uzupełnienie, można podawać larwy barciaka, mączniki oraz papkę z przetartych owoców z dodatkiem miodu i pyłku kwiatowego. Ważne jest, aby pamiętać o regularnej suplementacji wapniem i witaminami, zwłaszcza przy karmieniu owadami z odłowu, które mogą przenosić pasożyty, grzyby lub roztocza. Regularna suplementacja jest kluczowa dla prawidłowego rozwoju gekona.

Choroby i problemy zdrowotne

Po przybyciu gekona do domowej hodowli ważne jest dokładne sprawdzenie go pod kątem obecności czerwonych roztoczy, które często bytują w fałdach skóry i mogą przenosić różne choroby. Skutecznym sposobem na ich usunięcie jest delikatne smarowanie zakażonych miejsc olejem roślinnym, a później dokładne umycie gekona wodą z mydłem. Regularne inspekcje gekona i jego środowiska są kluczowe do utrzymania go w zdrowiu.

Konieczne jest również zwrócenie uwagi na możliwość występowania wewnętrznych pasożytów. Badanie kału i odpowiednia konsultacja z weterynarzem specjalizującym się w gadach może być wymagana. Ważne jest, aby ograniczać stres zwierzęcia, co jest istotne dla jego długowieczności, zwłaszcza w przypadku gekonów pochodzących z odłowu. Ponadto regularne zraszanie terrarium pomoże w zapobieganiu odwodnieniom, gdyż te gady często piją wodę, zbierając krople z różnych powierzchni.

Utrzymanie gekonów w optymalnych warunkach jest wyzwaniem, a ze względu na ryzyko problemów zdrowotnych, gatunek ten nie jest zalecany dla osób początkujących w terrarystyce.

Rozmnażanie

Gekon fałdoskóry to gatunek gekona, który w hodowli domowej oraz w środowisku naturalnym może rozmnażać się przez cały rok. Samice tego gatunku mają zdolność do składania 1-2 jaj jednorazowo, powtarzając ten proces kilkakrotnie w ciągu roku, z zachowaniem przerw między kolejnymi zniesieniami. W środowisku naturalnym jaja zwykle są składane na pniach drzew, natomiast w warunkach hodowlanych można im ułatwić zniesienie, oferując odpowiednie miejsca takie jak tuby korkowe czy rury bambusowe. Po trzymiesięcznym okresie inkubacji w temperaturze około 29-30°C, wykluwają się młode, które mierzą około 5 cm długości. Warto zaznaczyć, że fałdoskórkon indomalajski nie wykazuje opieki rodzicielskiej nad swoim potomstwem, a w przypadku hodowli konieczne jest zapewnienie odpowiedniej opieki nad młodymi, w tym codzienne karmienie i dbanie o ich nawodnienie.

Zachowanie

Gekony fałdoskóre są bardzo niechętne do kontaktu fizycznego i demonstrują swoje niezadowolenie poprzez gryzienie, wydawanie przenikliwych dźwięków i wyrywanie się. Są szybkie, zwinne i zawsze czujne, co oznacza, że podczas pracy w terrarium należy zachować szczególną ostrożność, aby uniknąć ucieczki zwierzęcia. Samce są agresywne wobec siebie, dlatego nie powinny być trzymane razem w jednym terrarium. Samice zazwyczaj dobrze się dogadują, pod warunkiem, że mają wystarczająco dużo miejsca. W okresie rozrodczym samce stają się natarczywe, co może wymagać interwencji w przypadku problemów między zwierzętami. Chociaż gekony te mogą przyzwyczaić się do obecności człowieka w pobliżu terrarium, zawsze zachowują czujność. Ich zdolności do kamuflażu mogą sprawiać, że są trudne do zauważenia i odróżnienia od elementów wyposażenia terrarium, co dodaje im uroku, ale również stanowi wyzwanie dla hodowcy.

Dymorfizm płciowy

Dymorfizm płciowy u gekonów fałdoskórych jest dość wyraźny i można go zauważyć przede wszystkim u dorosłych osobników. Samce gekonów fałdoskórych charakteryzują się widocznymi zgrubieniami u nasady ogona oraz rzędem porów. Te cechy są kluczowe do rozpoznania płci, zwłaszcza u dorosłych samców, i pozwalają na łatwe odróżnienie ich od samic.

Ciekawostki

Interesującym faktem jest, że fałdoskórkon indomalajski potrafi wykonywać skoki ślizgowe, co jest unikatową cechą w świecie gekonów.

Materiały źródłowe

Uetz P., Hallermann J., Gekko kuhli, The Reptile Database (dostęp: 07.01.2024).
Juszczyk W., Gady i płazy, Warszawa 1986.
Stefański R., Stefańska A., Gekony w terrarium, 1995.

Spis treści